خواص شگفت انگیز زنجبیل برای سلامتی

زنجبیل را زنجفیل یا شنگویر نیز می گویند که یک گیاه خوراکی، ادویه و گیاه دارویی است.

جنس زنجبیل سرده‌ای از تیره زنجبیلیان علفی ایستاده چندساله با حدود ۷۰ گونه بومی آسیای جنوب شرقی است با ساقه باریک و نی‌مانند و برگ‌های سرنیزه‌ای سـبز براق که از زمین‌ساقه‌ای غده‌ای می‌رویند؛ گل‌های آنها سبز مایل به زرد با لبه‌ای ارغوانی و لکه‌های کرم‌رنـگ و گل‌آذین مخروطی و کوچک و سنبله‌ای متراکم است که در تابستان از زمین ساقه بیرون می‌زند. با هلوکوک همراه باشید.

زنجبیل از گیاه زرد رنگ دارای رگه‌های بنفش با نام علمی Zingiber officinale بدست می‌آید. اگرچه معمولاً از زنجبیل به عنوان ریشه آن گیاه نام برده می‌شود ولی در اصل قسمت مورد استفاده گیاه ساقه متورم شده زیرزمینی آن است که «ریزوم» نام دارد.

زنجبیل به طور کلی از جمله گیاهانی است که علاوه بر جنبه‌های درمانی به عنوان یکی از چاشنی‌های مغذی در تهیه و طبخ بسیاری از غذاهای ایرانی، هندی و چینی استفاده می‌شود.

متخصصان و درمانگران طب سنتی هند، آیورودا، در متون کهن خود زنجبیل را دارویی طبیعی، مقوی قلب، محرک جریان گردش خون و محرک هضم غذا می‌دانند و مواردی چون خاصیت ضدسرفه، ضد لخته شدن خون و ضدالتهاب را برای آن یادآور شده‌اند.

1. زنجبیل اکسپکتورانتی طبیعی است

درمانگران طب سنتی چین برای درمان سرماخوردگی یکی از رایج‌ترین بیماری فصل زمستان، شربتی را تجویز می‌کنند که با ترکیب زنجبیل و عسل و آبلیموی تازه تولید می‌شود. برای تهیه این شربت مقدار مشخصی از زنجبیل را با آب‌لیموی تازه و مقداری عسل با  یک لیوان آب گرم ترکیب کرده و برای تسکین دردهای ناشی از سرماخوردگی به بیمار توصیه می‌کنند. علاوه بر این ضمادی که با ترکیب همین مواد از سوی درمانگران چینی تهیه می‌شود، به صورت موضعی در محل پیشانی ضماد می‌شود که برای درمان و تسکین دردهای ناشی از سرماخوردگی بسیار مناسب است.

2. زنجبیل بجوید تا سرفه نکنید

به گفته متخصصان گیاه‌درمانی، زنجبیل خواص منحصربه‌فردی در کنترل و پیشگیری سرماخوردگی در فصل‌های سرد سال دارد. به اعتقاد درمانگران گیاه درمانی استفاده از برگ‌های زنجبیل در تسکین التهاب و تورم گلو نیز بسیار موثر است.

به توصیه درمانگران، در زمان ابتلا به سرماخوردگی می‌توان چند برگ گیاه زنجبیل را جوید یا عصاره به دست آمده از برگ‌های آن را غرغره کرد و از خواص آن برای درمان التهاب‌ها و تسکین دردهای گلو بهره برد.  ‫اگر چه امروزه بسیاری از کارخانه‌های تولید دارو و فرآورده‌های دارویی تونیک‌ها و شربت‌هایی با منشاء گیاهی و با کمک زنجبیل و برگ‌های آن تهیه می‌کنند که قابلیت جایگزین شدن به جای شربت‌ها و فرآورده‌های دارویی شیمیایی را برای درمان التهاب، خشکی و دردهای ناشی از گلودرد و سرماخوردگی دارد.‬

3. با زنجبیل پاشویه کنید

بسیاری از طبیعت‌گردان و علاقه‌مندان به گردشگری حتما با کاربرد گیاه زنجبیل در تسکین سرمازدگی در فصل‌های سرد سال آشنا هستند.

در بسیاری از مناطق کوهستانی در کشورهای سردسیر که میزان بارندگی برف زیاد است، استفاده از زنجبیل به منظور کنترل و درمان سرمازدگی بدن بسیار رایج است. برای این منظور ترکیب برگ‌ها یا پودر زنجبیل در آب گرم و قرار دادن پاها در آن که بیشترین تماس را به هنگام راه رفتن با برف دارند، توصیه شده است.

4. تهوع دارید؟ زنجبیل‌ کمک می‌کند

بر اساس تحقیقات پژوهشگران استفاده از زنجبیل برای درمان تهوع و استفراغ دوران بارداری بسیار موثر است. تهوع و استفراغ بارداری به ویژه در ساعات اولیه روز از شایع‌ترین عوارض بارداری در زنان است.

بر اساس تحقیقات به عمل آمده، مصرف زنجبیل به میزان مشخص و تحت نظارت پزشک یا متخصص زنان موجب کنترل درمان تهوع و استفراغ در این دوران می‌شود.

5. تداخل های دارویی زنجبیل

متخصصان شیوه درمانی طب سنتی در سراسر جهان معتقدند که مصرف بیش از اندازه و بدون قاعده زنجبیل عوارضی را به همراه دارد که یکی از مهم‌ترین آنها سوزش معده و ایجاد اختلال در عملکرد دستگاه گوارش و سیستم عصبی بدن است.

علاوه بر این توصیه‌هایی درباره احتمال تداخل برخی از داروهای رقیق‌کننده خون مثل وارفارین و آسپرین با گیاه زنجبیل وجود دارد که ممکن است برای بیمار عوارضی را همراه داشته باشد.

درمانگران طب سنتی علاوه بر این مصرف این ادویه را برای خانم‌های باردار و شیرده نامناسب و در شرایط خاص با نظارت متخصص طب سنتی یا مکمل، مجاز می‌دانند.

6. با این چاشنی سرطان نمی‌گیرید

یکی از مهم‌ترین کاربردهای زنجبیل که از سوی محققان و پژوهشگران نیز به ثبت رسیده، خاصیت شگفت‌انگیز زنجبیل در پیشگیری از ابتلا به سرطان به ویژه سرطان روده بزرگ است.

براساس تحقیقاتی که صورت گرفته در ترکیب گیاه زنجبیل ماده‌ای به نام zingiberen وجود دارد که علاوه بر ایجاد طعم و مزه، از رشد سلول‌های سرطانی در انسان پیشگیری می‌کند. از این رو درمانگران طب سنتی هند مصرف این ادویه را در تهیه غذاهای روزانه به مخاطبان خود توصیه می‌کنند.

بر اساس مطالعاتی که پژوهشگران انگلیسی در مورد زنجبیل انجام دادند، این گیاه را دارویی مناسب برای پیشگیری از تهوع ناشی از عمل‌های جراحی و شیمی‌درمانی در درمان بیماران مبتلا به سرطان یافتند.

به اعتقاد این محققان زنجبیل این خاصیت را دارد که پس از اتمام عمل‌های جراحی علاوه بر آنکه حالت تهوع بیماران را که ناشی از مصرف مواد بیهوشی است، کنترل می‌کند‌ می‌تواند به عنوان دارویی آرام بخش نیز برای تسکین دردهای بیماران مورد استفاده قرار بگیرد.

7. درمان اسپاسم عضلانی با زنجبیل

تونیک زنجبیل نیز یکی دیگر از فرآورده های این گیاه دارویی است که برای از بین بردن اسپاسم‌ها و گرفتگی عضلات از سوی درمانگران طب مکمل و جایگزین توصیه می‌شود.

این تونیک علاوه بر آنکه به صورت صنعتی از سوی کارخانه‌های تولید محصولات گیاهی تولید می‌شود، به صورت سنتی نیز توسط درمانگران طب سنتی و مکمل در شیوه‌های مختلف درمان‌های طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شیوه استفاده از این تونیک اینگونه است که با چند قطره از تونیک زنجبیل می‌توان موضع مورد نظر را که دچار گرفتگی یا اسپاسم شده ماساژ و مالش داد.

8. زنجبیل در دوره‌ی بارداری: آری یا نه؟

در خصوص مصرف زنجبیل در دوره‌ی بارداری اتفاق نظری بین محققان وجود ندارد. نتایج پژوهش‌های مختلف نتایج مختلفی را نیز نشان داده است. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که رابطه‌ای بین مصرف زنجبیل و سقط‌جنین وجود دارد.

نتایج بررسی‌های دیگر حاکی از این است که مصرف این ادویه باعث بروز مشکلات و عوارضی در این دوره می‌شود. درحالی‌که بررسی‌های متعدد دیگر نشان می‌دهد که مصرف زنجبیل در دوره‌ی بارداری نه تنها مشکلی به بار نمی‌آورد بلکه باعث تسکین حالت تهوع نیز می‌شود.

به همین دلیل توصیه می‌کنیم که شما قبل از مصرف مکمل یا خود زنجبیل با پزشکتان مشورت کنید. چون بسیاری از خانم‌ها برای مقابله با حالت تهوع‌های صبحگاهی از این ادویه استفاده می‌کنند.

9. زنجبیل و بروز التهاب های دهانی

در طب سنتی این اعتقاد وجود دارد که زنجبیل گرمی است و باعث گرم شدن بدن می‌شود؛ یعنی اینکه باعث می‌شود بدن گرمای بیشتری تولید کند. امکان دارد این مسئله نیز باعث بروز التهاب در دهان و مخاط شده و ایجاد سوزش یا خارش کند. اگر شما با مصرف زنجبیل احساس التهاب و سوزش در دهان داشتید از مصرف آن بپرهیزید.

10. زنجبیل دارویی برای انعقاد خون

نتایج یک پژوهش استرالیایی نشان می‌دهد که زنجبیل یک ضدانعقاد قوی است که تا حدودی قوی تر از آسپرین نیز محسوب می‌شود. در نتیجه مصرف آن برای بیمارانی که داروهای رقیق‌کننده‌ی خون مصرف می‌کنند توصیه نمی‌شود. به خاطر اینکه خطر خونریزی یا کبودی را در آن‌ها بالا می‌برد. اگر مشکل خونریزی دارید و یا از داروهای رقیق‌کننده‌ی خون استفاده می‌کنید بهتر است از مصرف زنجبیل بپرهیزید.

11. کاهش قند خون با زنجبیل

نتایج یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که پودر زنجبیل در افرادی که از دیابت نوع ۲ رنج می‌برند باعث کاهش قند خون می‌شود. اگر شما نیز از این بیماری رنج می‌برید و نگران میزان قند خونتان هستید با پزشک معالجه‌ی خود در خصوص مصرف زنجبیل مشورت کنید.

اگر پزشکتان تشخیص بدهد که مصرف این ادویه با داروهایتان تداخل ایجاد نکند می‌توانید از آن برای کنترل هر چه بیشتر قند خونتان استفاده کنید. توجه داشته باشید که در برخی موارد مصرف زنجبیل می‌تواند تأثیر خطرناکی روی میزان انسولین بدنتان داشته باشد.

منبع: تک پزشک